Ο Φρίντριχ Μερτς, πρώην τραπεζίτης που δεν έχει υπηρετήσει ποτέ ως υπουργός, φαίνεται σχεδόν βέβαιο ότι θα γίνει ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, μετά τη νίκη της συντηρητικής συμμαχίας CDU/CSU στις κρίσιμες ομοσπονδιακές εκλογές της Κυριακής.
Όπως αναφέρει ο Guardian σε ανάλυσή του, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, η απόφασή του να κερδίσει ψήφο στο κοινοβούλιο με την υποστήριξη της ακροδεξιάς αποτέλεσε μια ιστορική και εξαιρετικά αμφιλεγόμενη καμπή, ακόμα κι αν αργότερα επέμεινε ότι δεν θα συνεργαζόταν ποτέ με το αντικοινοβουλευτικό κόμμα Alternative für Deutschland (AfD), το οποίο αντιτίθεται στη μετανάστευση.
Ωστόσο, όσο δύσκολη κι αν είναι η εγχώρια πολιτική και οικονομική κατάσταση, πολλές από τις πιο πιεστικές προκλήσεις του Μερτς μπορεί να προέρχονται από έξω από τη Γερμανία. Ο άνθρωπος που κάποτε κέρδισε επαίνους ισχυριζόμενος ότι θα μπορούσε να απλοποιήσει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων μειώνοντας τους φορολογικούς κανόνες αντιμετωπίζει πλέον μια πολύ πιο πολύπλοκη πραγματικότητα.
Ο Μερτς, λάτρης της αεροπορίας και πατέρας τριών παιδιών, του οποίου η σύζυγος τον εμπόδισε να αγοράσει ιδιωτικό αεροπλάνο μέχρι να εγκαταλείψουν τα παιδιά το σπίτι (σύμφωνα με πληροφορίες, τώρα κατέχει δύο), θα θέλει να αφήσει το στίγμα του από νωρίς. Ας ρίξουμε μια ματιά στις βασικές προκλήσεις που τον περιμένουν.
Σχέσεις με τις ΗΠΑ
Αφού παρουσιάστηκε νωρίς στην εκστρατεία ως αποφασιστικός επιχειρηματίας που θα μπορούσε να κάνει συμφωνία πρόσωπο με πρόσωπο με τον Ντόναλντ Τραμπ, ο Μερτς αναγκάστηκε να αλλάξει στάση μέσα σε λίγες ώρες, αφού ο Αμερικανός πρόεδρος άλλαξε το αφήγημά του για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο κάποτε αισιόδοξος υποστηρικτής της διατλαντικής συνεργασίας έλαβε την πρώτη του δόση ρεαλισμού ακόμα και πριν κερδίσει την ανώτατη θέση. Φαίνεται ότι μετατράπηκε σε έναν ρεαλιστή με σκυθρωπό πρόσωπο και άλλαξε γρήγορα την ρητορική του.
Ο Μερτς δεν έκρυψε την έκπληξή του μετά τις δηλώσεις του Τραμπ, που κατηγορούσαν την Ουκρανία για τον πόλεμο. Ο Μερτς το χαρακτήρισε ως "κλασική αναστροφή του αφηγήματος θύτη-θύματος".
"Έτσι το παρουσιάζει ο Πούτιν εδώ και χρόνια, και ειλικρινά είμαι κάπως σοκαρισμένος που ο Ντόναλντ Τραμπ το έχει πλέον υιοθετήσει", είπε, αναφερόμενος στον Τραμπ ως "θαυμαστή των αυταρχικών συστημάτων".
Ωστόσο ανέφερε ότι "το μόνο που μπορούμε να κάνουμε αν έχουμε μια διαφορετική αντίληψη για τη δημοκρατία είναι να ενωθούμε στην Ευρώπη όσο πιο γρήγορα γίνεται".
Οι σχέσεις με τον Ντόναλντ Τραμπ είναι πιθανό να γίνουν το καθοριστικό στοιχείο της καγκελαρίας του Μερτς.
Η πρόκληση, ωστόσο, είναι τεράστια. Η ξαφνική ρήξη στις σχέσεις ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και το Βερολίνο, που ο Μερτς χαρακτήρισε χωρίς αμφιβολία ως "εποχική", είναι πιθανό να γίνει το καθοριστικό στοιχείο της θητείας του.
Αυτό σίγουρα θα κυριαρχήσει σε μια ήδη υπερφορτωμένη ατζέντα. Ως ηγέτης της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, η διαχείρισή της κρίσης θα είναι καθοριστική για το πώς η ήπειρος θα αντιμετωπίσει μια νέα παγκόσμια τάξη.
Η οικονομία
Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης χρειάζεται επανεκκίνηση. Οι προκλήσεις είναι πολλές: από την υπερρύθμιση και την ετοιμόρροπη υποδομή έως τα υψηλά ενεργειακά κόστη, την χρόνια έλλειψη δεξιοτήτων και τη γήρανση του πληθυσμού. Πολλοί Γερμανοί πιστεύουν ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για επενδύσεις σε όλα, από την άμυνα έως τις υποδομές.
Ωστόσο, για να γίνει αυτό, ο Μερτς ίσως χρειαστεί να χαλαρώσει τον συνταγματικά προστατευόμενο κανόνα γνωστό ως "φρένο του χρέους", που χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια από το Βερολίνο για να διατηρήσει τη φημισμένη του θέση ως πρότυπο φορολογικής πειθαρχίας.
Σύμφωνα με αυτόν τον κανόνα – που εισήχθη το 2009 από την Άνγκελα Μέρκελ για να δείξει ότι η Γερμανία δεσμεύεται να ισορροπήσει τους λογαριασμούς μετά την τραπεζική κρίση – η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υποχρεούται να περιορίζει τον ετήσιο δανεισμό στο 0,35% του ΑΕΠ.
Ο Μερτς θα μπορούσε να χαλαρώσει αυτόν τον κανόνα και έτσι να απελευθερώσει τα απαραίτητα κεφάλαια για επενδύσεις σε όλα, από την κατοικία έως τις σιδηροδρομικές υποδομές, κάτι που υποστηρίζουν περισσότεροι από τους μισούς Γερμανούς. Ωστόσο, αυτό δεν θα γίνει χωρίς αντιδράσεις: η διαμάχη γύρω από το "φρένο του χρέους" ήταν αυτή που τελικά έριξε την κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς.
Ουκρανία
Η Ουκρανία είναι ήδη ένα μεγάλο πεδίο αντιπαράθεσης στη Γερμανία. Υπάρχει μια σαφής διχογνωμία στον πληθυσμό ανάμεσα σε εκείνους που πιστεύουν ότι η υποστήριξη του Κιέβου φέρνει τον πόλεμο πιο κοντά στη Γερμανία – μια θέση που υποστηρίζεται με σθένος από την "αριστεροσυντηρητική" κίνηση της Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) – και εκείνους που πιστεύουν ότι η μη υποστήριξη της Ουκρανίας και η έκφραση αδυναμίας απέναντι στον Βλαντίμιρ Πούτιν είναι ακόμα πιο επικίνδυνη.
Ο Μερτς ανήκει ξεκάθαρα στη δεύτερη παράταξη. Προειδοποίησε τον Σολτς να μην υιοθετήσει μια "πολιτική κατευνασμού" απέναντι στη Ρωσία και επισκέφθηκε το Κίεβο ακόμα και πριν από τον τότε καγκελάριο.
Η Γερμανία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, και ο Μερτς το υποστηρίζει με ενθουσιασμό, λέγοντας ότι θα ήθελε να προχωρήσει ακόμα περισσότερο παρέχοντας στην Ουκρανία πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς Taurus. Επίσης, είναι πιθανό να αντιμετωπίσει πιέσεις για την αποστολή γερμανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία ως μέρος μιας αποτρεπτικής ή ειρηνευτικής δύναμης, μια συζήτηση που ο Σολτς έχει χαρακτηρίσει ως "εντελώς πρόωρη".
Η γερμανική ακροδεξιά
Το ερώτημα του με ποιον θα επιδιώξει ο Μερτς να συνεργαστεί και αν θα συνεχίσει να αποκλείει τη δημιουργία κυβέρνησης με την ακροδεξιά AfD, είναι το πιο σημαντικό στο μυαλό των ψηφοφόρων.
Η απόφαση του Μερτς τον Ιανουάριο να δείξει μια αμφιλεγόμενη ανοχή στην υποστήριξη της AfD για ένα μη δεσμευτικό "πεντασέλιδο σχέδιο" για αυστηρότερους ελέγχους στα σύνορα αποτέλεσε μια εκρηκτική καμπή σε μια κατά τα άλλα ήρεμη εκστρατεία.
Από τότε, επέμεινε επανειλημμένα ότι μια κυβέρνηση συνεργασίας CDU-AfD δεν είναι στα χαρτιά.
Ωστόσο, πολλοί φοβούνται ότι μια ασταθής και διχασμένη κυβέρνηση συνεργασίας θα οδηγήσει σε επανάληψη της στασιμότητας και της σύγκρουσης που χαρακτήρισε την άτυχη κυβέρνηση του "φωτεινού σηματοδότη".
Και ο φόβος είναι ότι αυτό θα μπορούσε να ανοίξει ακούσια το δρόμο για μια κυβέρνηση συνεργασίας CDU-AfD υπό έναν νέο, λιγότερο διστακτικό ηγέτη στις επόμενες πιθανές εκλογές του 2029.
Οι σχέσεις με την Μέρκελ
Ο Μερτς απομακρύνθηκε από την πρώην καγκελάριο όταν προσπάθησε να εισέλθει στην κορυφή της CDU στις αρχές της δεκαετίας του 2000, και οι δύο δεν έχουν ποτέ διατηρήσει τις καλύτερες σχέσεις.
Οι υποστηρικτές του τον θεωρούν ως έναν υποψήφιο "επιστροφής στις ρίζες", έναν κλασικό Χριστιανοδημοκράτη με τρόπο που η Μέρκελ δεν ήταν ποτέ. Έχει εκφράσει ξεκάθαρα τις απόψεις του για τα 16 χρόνια της Μέρκελ στην ηγεσία, αναφερόμενος στην ηγεσία της ως "αδρανή" και ισχυριζόμενος ότι ένα "πέπλο ομίχλης" κάλυψε την πολιτική "ανοιχτών θυρών" στους πρόσφυγες το 2015.
Στα απομνημονεύματά της που κυκλοφόρησαν πέρυσι, η Μέρκελ δήλωσε ότι "δεν ζήλεψε" τον παλιό της αντίπαλο για τη θέση του καγκελάριου, λέγοντας ότι αναγνώρισε σε αυτόν την "άνευ όρων επιθυμία για εξουσία" που ήταν απαραίτητη για να αναλάβει τον ρόλο.
Όμως, τον Ιανουάριο, ήρθε μια σπάνια δημόσια επίπληξη, καθώς η πρώην καγκελάριος επέκρινε την προσέγγιση του Μερτς προς την AfD. Η Μέρκελ εξακολουθεί να απολαμβάνει μεγάλου σεβασμού μεταξύ πολλών Γερμανών, επομένως η αξιολόγησή της για τη μελλοντική ηγεσία του Μερτς αξίζει να παρακολουθηθεί.
