Του Κώστα Ράπτη

Οι μεγάλες καταστροφές αποτελούν και μεγάλες ευκαιρίες ανοικοδόμησης. Κατά πόσο όμως αυτό στην περίπτωση της ρημαγμένης από 13 χρόνια πολέμου (και πέντε χρόνια δρακόντειων αμερικανικών κυρώσεων) αποτελεί ισχυρή πιθανότητα και όχι φαντασίωση;

Τα νέα ήταν άσχημα πολύ προτού επέλθει η κατάρρευση του καθεστώτος που οικοδομήθηκε με άξονα την οικογένεια Άσαντ. Η σχετική εκτίμηση της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2023 και η αντιπαραβολή της με το 2011 (έτος απαρχής της σύγκρουσης) είναι ενδεικτική. Η χώρα που προπολεμικά ανταγωνιζόταν σε οικονομικούς δείκτες κράτη όπως η Παραγουάη και η Σλοβενία, σήμερα έχει απολέσει το 85% του ΑΕΠ της και βλέπει έθνη της Κεντρικής Αφρικής με πρόσφατη ιστορία πολυετών φυλετικών και διακρατικών συρράξεων να την ξεπερνούν σε οικονομική ζωτικότητα.

Πρώτη δυσκολία του όποιου εγχειρήματος ανοικοδόμησης είναι η ίδια η ανασύσταση του μοντέλου οικονομίας της χώρας. Τα στατιστικά δεδομένα μιλάνε από μόνα τους. Πριν από το 2011 η οικονομία της Συρίας εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από το πετρέλαιο και τη γεωργία. Αμφότεροι ωστόσο οι παραγωγικοί τομείς έχουν συρρικνωθεί και το ανατολικό τρίτο της συριακής επικράτειας, όπου είναι συγκεντρωμένη τόσο η πετρελαιοπαραγωγή όσο και η σιτοπαραγωγή, βρίσκεται υπό τον έλεγχο Κούρδων μαχητών και Αμερικανών πεζοναυτών. 

Το 2011 η Συρία παρήγαγε 383.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, ενώ σήμερα μετά βίας αυτά ανέρχονται σε 90.000. Αλλά και μια ματιά στα δεδομένα που αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό μόνο θετικά δεν είναι. Σήμερα η ανεργία των νέων υπολογίζεται στο 33,5%, ποσοστό δυσθεώρητο αν αναλογιστεί κανείς πως έχει μεσολαβήσει η φυγή των πιο δυναμικών στοιχείων της κοινωνίας στο εξωτερικό. Παράλληλα, ο πληθωρισμός αγγίζει το εξωφρενικό ποσοστό του 140%.

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν τηλεφώνησε σήμερα στον Καζάκο ομόλογό του, τον Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ, για να του εκφράσει τα συλλυπητήριά του για τις ζωές που χάθηκαν από τη συντριβή του αεροσκάφους της Azerbaijan Airlines στις 25 Δεκεμβρίου.

Η πτήση J2-8243, από το Μπακού με προορισμό το Γκρόζνι της Τσετσενίας, συνετρίβη την Τετάρτη κοντά στο Άχταου του δυτικού Καζακστάν. Προηγουμένως, είχε αλλάξει πορεία, ενώ πετούσε πάνω από τη νότια Ρωσία, όπου το τελευταίο διάστημα ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη εξαπολύουν επιθέσεις σε διάφορες πόλεις. Τουλάχιστον 38 άνθρωποι σκοτώθηκαν.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Κρεμλίνου, ο Πούτιν υπογράμμισε ότι είναι αναγκαίο να διενεργηθεί μια "αντικειμενική και διαφανής" έρευνα για τη συντριβή του αεροπλάνου το οποίο, σύμφωνα με Δυτικούς εμπειρογνώμονες, ενδέχεται να χτυπήθηκε από ρωσικό αντιαεροπορικό πύραυλο.

"Η κυβερνητική επιτροπή του Καζακστάν που είναι αρμόδια να ερευνήσει όλες τις λεπτομέρειες του συμβάντος θα απευθυνθεί σε ειδικούς από τη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και τη Βραζιλία (…) Το έργο αυτό, που θα γίνει στο έδαφος του Καζακστάν, θα είναι αντικειμενικό και διαφανές", είπε ο Πούτιν.

Οι δύο πρόεδροι συμφώνησαν να παραμείνουν σε επαφή όσον αφορά την έρευνα για το δυστύχημα.

Οι αρχές της Νέας Υόρκης έδωσαν στη δημοσιότητα χθες Παρασκευή "σοκαριστικά" βίντεο, στα οποία απαθανατίζεται η βίαιη μεταχείριση αφροαμερικανού κρατούμενου, που πέθανε ώρες μετά τον ξυλοδαρμό του από δεσμοφύλακες σε πολιτειακό σωφρονιστικό κατάστημα αυτόν τον μήνα.

Τραβηγμένα από κάμερες που φόραγαν μέλη του προσωπικού της φυλακής, τα πλάνα εικονίζουν τον κρατούμενο, με το πρόσωπο αιμόφυρτο, καθώς δέχεται συνεχώς χτυπήματα, ενώ μοιάζει να ελέγχεται πλήρως, πάνω σε κρεβάτι ιατρείου φυλακής, με τουλάχιστον έξι άνδρες γύρω του κάθε στιγμή. Επανειλημμένα, φύλακες του σφίγγουν τον λαιμό.

Ενώ ο κρατούμενος είναι καθιστός, με τα χέρια δεμένα, εμφανώς τραυματισμένος, φύλακας φορά πλαστικά γάντια, τον αρπάζει από τον λαιμό με τη βοήθεια συναδέλφου του τον στήνει σε τοίχο.

Τα βίντεο δεν έχουν ήχο. Οι κάμερες ήταν "αναμμένες" αλλά οι φύλακες "δεν τις είχαν ενεργοποιήσει κι έτσι κατέγραφαν χωρίς ήχο", εξήγησε η γενική εισαγγελέας της πολιτείας της Νέας Υόρκης, η Δημοκρατική Λετίσια Τζέιμς, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου χθες.

Τα βίντεο δεν επιτρέπουν να αντιληφθεί κανείς ποια είναι η αφορμή αυτής της μεταχείρισης, αν υπήρξε κάποιο αρχικό συμβάν.

Εν μέσω της συνεχιζόμενης ανθρωπιστικής και οικονομικής κρίσης, καθώς και των ζητημάτων ασφάλειας και σε συνέχεια της τελευταίας ενημέρωσης για το Αφγανιστάν, που έλαβε χώρα στις 12 Δεκεμβρίου, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σε πρόσφατη δήλωσή του, που υπογράφει η πρόεδρος του Συμβουλίου Linda Thomas-Greenfield, επανέλαβε την ακλόνητη υποστήριξή του προς το αφγανικό λαό.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας τόνισε την επιτακτική ανάγκη για δράση που να αντιμετωπίζει πιεστικά θέματα, όπως τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών, την τρομοκρατία και την δεινή οικονομική κατάσταση.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας επανέλαβε τη δέσμευσή του στην κυριαρχία, την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα του Αφγανιστάν, ενώ αναγνώρισε τον κρίσιμο ρόλο της Αποστολής Βοήθειας των Ηνωμένων Εθνών (UNAMA) στην χώρα για την προώθηση της σταθερότητας. Η δήλωση υπογράμμισε επίσης τη σημασία της υποστήριξης του αφγανικού λαού μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης που να αντιμετωπίζει ανθρωπιστικά ζητήματα, οικονομικά, κοινωνικά και ζητήματα ασφάλειας, καθώς και θέματα διακυβέρνησης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στη δήλωση που εξέδωσε το Συμβούλιο Ασφαλείας εξέφρασε βαθιά ανησυχία για τις πολιτικές των Ταλιμπάν που περιορίζουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των γυναικών και των κοριτσιών. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε σε μέτρα όπως η οδηγία "Ηθών και Αρετής-Vice and Virtue directive" και η αναστολή της πρόσβασης των γυναικών στην εκπαίδευση σε δημόσια και πανεπιστημιακά νοσοκομεία. "Αυτές οι πολιτικές", προειδοποίησε το Συμβούλιο Ασφαλείας, "όχι μόνο υπονομεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά επίσης θέτουν σε κίνδυνο την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ανάπτυξη του Αφγανιστάν".

Το Συμβούλιο Ασφαλείας υπογράμμισε την επιδείνωση της οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης στο Αφγανιστάν, τονίζοντας την επείγουσα ανάγκη για διεθνή συνεργασία για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Η δήλωση τονίζει τη σημασία της αποκατάστασης του τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας, της αποδέσμευσης παγωμένων περιουσιακών στοιχείων και της διευκόλυνσης της ανθρωπιστικής βοήθειας και αναγνωρίζει επίσης τα χρηματοδοτικά κενά που παρεμποδίζουν τις προσπάθειες ανακούφισης και κάλεσε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους για την υποστήριξη των βασικών αναγκών του Αφγανιστάν.